Niersteenkliniek

Wat is een niersteen of lithiasis?
Lithiasis of calculus (= steen) duidt op de aanwezigheid van kristallen in de nieren en/of het urinestelsel (blaas, urethra of plasbuis, ureters of urineleiders).
Dit kristalgruis wordt voornamelijk veroorzaakt door 2 factoren: een verhoogd gehalte aan mineralen in de urine en een verminderde urinelozing.
Wanneer deze mineralen een opstopping veroorzaken in de urinewegen of nierkanalen kunnen zich pijnaanvallen voordoen ter hoogte van de lenden en/of de buikstreek (acute niersteenaanval).

Wie zijn wij ?
De Niersteenkliniek wil op een gestructureerde manier en in een veilige omgeving een optimale zorgkwaliteit en dienstverlening aanbieden aan de patiënt met nierstenen. Deze kliniek ontstond dankzij een nauwe samenwerking tussen de diensten nefrologie, urologie en spoedgevallen (in geval van een acute crisis) en hanteert de richtlijnen van de European Association of Urology. We kunnen rekenen op de expertise van een multidisciplinair team bestaande uit specialisten in de radiologie, klinische biologie en voedingsleer.

Doel
Een acute niersteenaanval is erg pijnlijk. Herhaalde niersteencrisissen verhogen bovendien het risico op beschadiging van het nierweefsel. Ook andere complicaties als gevolg van nierstenen kunnen zich voordoen, zoals ernstige infecties die een bloedvergiftiging kunnen veroorzaken.
Waarom sommige mensen wel en andere mensen geen nierstenen vormen, is niet exact gekend. Genetische factoren spelen hierin zeker een rol. Daarnaast kunnen andere factoren de vorming van nierstenen bevorderen. Enerzijds worden deze factoren best opgespoord om nieuwe steenvorming te vermijden in de toekomst, maar anderzijds ook om bepaalde metabole aandoeningen die een impact hebben op de rest van de gezondheid aan te pakken door middel van een dieet en/of medicatie.

Waarvoor kan je terecht in onze Niersteenkliniek?

  1. Om je pijn te verlichten in geval van een acute niersteenaanval Met een acute niersteenaanval ga je best zo snel mogelijk naar onze spoeddienst. In eerste instantie zal je pijn opgevangen worden met pijnstillers. De arts zal bovendien evalueren of er op dat ogenblik bijkomende onderzoeken nodig zijn.
  2. Om je advies te geven over de manier waarop je de vorming van nierstenen kan vermijden in geval je
  • herhaaldelijk een crisis hebt;
  • een eerste crisis op jonge leeftijd (< 25 jaar) hebt doorgemaakt of erfelijk voorbestemd bent;
  • aan andere aandoeningen lijdt zoals systeemziekten, gastro-intestinale ziekten, chronische nierinsufficiëntie, slechts één nier hebt of een niertransplantatie hebt ondergaan, metabool syndroom, diabetes, jicht, … hebt;
  • een risicoberoep (piloot, ...) uitoefent;
  • meerdere (aan beide kanten) of grote nierstenen vertoont.

Dit gespecialiseerd medisch advies is gebaseerd op raadplegingen en analyses van bloed en urine. Vaak zetten we met een bepaald dieet al een stap in de goede richting. Soms is een behandeling met medicatie of een heelkundige ingreep aangewezen.

Nierstenen bij zwangere vrouwen vormen een zeer specifieke situatie waarbij een nauwe samenwerking tussen de gynaecoloog en de uroloog noodzakelijk is. De behandeling omvat enerzijds een dieet en anderzijds de inname van geneesmiddelen. Ze wordt aangepast in functie van de laboresultaten.

Informatie voor de patiënt

Wat zijn nierkolieken?

Nierkolieken gaan gepaard met een intense pijn die het vaakst in de lendenstreek ontstaat, aan één kant van de rug maar soms ter hoogte van de buik of de lies.

De pijn die gepaard gaat met nierkolieken is te wijten aan de verwijding van de hoge urinewegen en de nier. Deze drukverhoging wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van een obstakel waardoor de urine niet kan doorvloeien en er verwijding optreedt van de hoge urinewegen in de nier.

Dit obstakel bestaat vaak uit een niersteen, ook « nierlithiasis » genoemd, maar het kan ook gaan om een externe samendrukking van de urineuitscheidingswegen, de « ureters ».

Nierkolieken zijn een frequente reden voor een dringende raadpleging.

In 85% van de gevallen zijn nierkolieken te wijten aan nierstenen, maar er bestaan ook andere etiologieën. Wanneer het gaat om kleine nierstenen, dan kunnen deze op natuurlijke wijze worden uitgescheiden, wat soms gepaard gaat met de aanwezigheid van bloed in de urine.

Oorzaak van nierstenen

Er zijn verschillende oorzaken voor nierstenen, maar de voeding en de inname van geneesmiddelen spelen alvast een belangrijke rol. Naar schatting 5 à 12% van de bevolking heeft op een bepaald moment van zijn leven last van nierkolieken te wijten aan nierstenen. Zonder preventieve maatregelen zou 50% hiervan binnen de 10 jaar hervallen.

Bovendien is erfelijke aanleg een bepalende factor voor het krijgen van nierstenen. Personen van wie het bloed een hoog urinezuurgehalte vertoont (deze personen hebben ook meer kans op jicht) lopen meer risico op nierstenen.

Onvoldoende hydratatie en een proteïne- en zoutrijk dieet werken de vorming van nierstenen bestaande uit calciumoxalaat in de hand bij personen met een erfelijke aanleg (de inname van calcium uit voeding en melkproducten beperken heeft geen enkel effect).

Personen die lijden aan zwaarlijvigheid, diabetes en aan het metabool syndroom dat gepaard gaat met arteriële hypertensie lopen eveneens meer risico op lithiasis.

Dubbel zoveel mannen als vrouwen krijgen hiermee te maken, met een piek rond de leeftijd van 30 jaar bij mannen en twee pieken bij vrouwen, nl. rond 35 en 55 jaar.

Meer informatie:

Het team

In de Niersteenkliniek werken specialisten uit verschillende disciplines samen (nefrologie, urologie, spoedgevallen, laboratorium, radiologie, dieetkunde, voedingsleer).

In functie van het risicoprofiel van elke patiënt en de voorgeschreven diagnostische onderzoeken verzamelt elke specialist aanvullende elementen (anamnese, klinisch onderzoek, medische beeldvorming,…) m.b.t. zijn specialisatie om dan vervolgens via een multidisciplinaire samenwerking een geschikte behandeling voor te stellen die nauwlettend opgevolgd en geëvalueerd wordt.

U bent huisarts? Download het document PDF-pictogramonderzoeksaanvraagformulier voor niersteen oppunstelling.

Meer weten

Artsen en paramedici

Dr
Dienst interne geneeskunde en nefrologie
Coördinator Niersteenkliniek (chronisch)
Dr Sam Ward
Dr
Dienst urologie
Coördinator Niersteenkliniek (acuut)
Dr
Dienst radiologie