De heelkunde van de arteriële obliterante aandoeningen

Algemeenheden en symptomatologie

Slagaders zijn natuurlijke leidingen, zoals kleine pijpen, die het bloed van het hart naar de spieren en organen brengen om ze te voeden. Deze vaten kunnen soms ziek zijn en verstoppen (tromboseren): de spieren en organen die ervan afhangen lijden hieronder. De meest voorkomende oorzaak van de obstructie is atheromatose of arteriosclerose, het gaat om een afzetting van cellen en schadelijke substanties (cholesterol, …) in de slagaderwand en die een verkleining van het vaatkaliber veroorzaakt: indien het obstakel gedeeltelijk afsluit spreekt men van een stenose (zoals een zandloper), indien het obstakel volledig afsluit spreekt men van een trombose (zoals een stop). (Figuur 1)

Arteriosclerose wordt bevorderd door:

  1. Roken
  2. Diabetes
  3. Cholesterol
  4. Arteriële hypertensie
  5. Erfelijkheid
  6. Belangrijke metabole stoornissen (hemodialyse, enz.)

Bepaalde zeldzamere ziekten, die wij eveneens behandelen, kunnen slagaderletsels veroorzaken.


De waargenomen symptomen hangen af van het betrokken gebied. Bijvoorbeeld, als een slagader van de rechter dij getromboseerd is, veroorzaakt dit pijn ter hoogte van de rechter voet en kuit vermits de perfusie hier onvoldoende is. De patiënt kan niet lang meer stappen zonder te stoppen om de pijn te laten overgaan die veroorzaakt wordt door de slechte bevloeiing van de spieren. In ernstigere gevallen kan de pijn zelfs aanwezig zijn tijdens de rust. In extreme gevallen kunnen de weefsels een zodanig bloedtekort vertonen dat ze afsterven, en wordt veroorzaakt wat men gangreen noemt. In zeldzamere gevallen kunnen deze verschijnselen voorkomen ter hoogte van de organen, die dan pijn veroorzaken (bijv. abdominale pijn bij de letsels van intestinale slagaders) of stoornissen in de functie van het aangetaste orgaan (bijv. een deficiet van de nierfunctie, …).

Balans

Als deze problemen vermoed worden, is het nuttig om op raadpleging te komen. De diagnose van de letsels zal gesteld worden met een echo-doppler, die onmiddellijk op de raadpleging uitgevoerd wordt (Figuur 2). Indien het vermoeden van slagaderlijden bevestigd wordt, zal het letsel precieser gedocumenteerd worden via scanner (Figuur 3) of door arteriografie (Figuur 4) of in geval van een allergie aan het contrastproduct via magnetische nucleaire resonantie of MRI (Figuur 5). In geval van renale insufficiëntie beschikken we tevens over de mogelijkheid om een arteriografie met CO2 te doen die onschadelijk is voor de nieren.

Figuur 2

Figuur 3

         

 

Figuur 4                                                                           Figuur 5

                                                   

Behandeling

Na evaluatie van het probleem en van uw algemene gezondheidstoestand (bloedname, cardio-pulmonaire balans) overlopen we met u de mogelijke behandelingen.

--> Om het even welke behandeling gepland wordt, wordt een medische behandeling voorgeschreven om alle risicofactoren die vermeld zijn in de algemeenheden te stabiliseren.

--> In bepaalde gevallen is het wenselijk om terug te grijpen naar een medische behandeling. Het gaat om geneesmiddelen die de bloedsomloop, die ondanks de letsels nog aanwezig is, te vergemakkelijken. (antiagregantia, hemorheologische middelen, zelden anticoagulantia).

--> Indien nodig wordt een behandeling via endovasculaire weg voorgesteld. Deze heeft het voordeel om zonder litteken uitgevoerd te kunnen worden en is over het algemeen beduidend minder zwaar dan de conventionele heelkunde. Daarom wordt deze mogelijkheid zoveel mogelijk geprivilegieerd als men moet ingrijpen. Dit gebied ligt ons nauw aan het hart en alle spitstechnologiën zijn goed beheerst en toegepast in Sint-Jan. Ze worden wel degelijk door uw chirurg zelf uitgevoerd en hij zal u nadien op lange termijn opvolgen. Als de slagaders recent getromboseerd zijn, kunnen we soms teruggrijpen naar een fibrinolyse die toelaat om de klonter letterlijk te doen smelten met behulp van speciale producten (urokinase) en slechts via een punctiepunt uit te voeren (cfr klinische casus n°3).


    Toegang via punctie zonder insnijding

 

                    

Eenvoudige ballondilatatie --> In geval het resultaat niet bevredigend is --> Plaatsing van een stent

 

Klinische voorbeelden:

Casus 1. Strakke claudicatio (kan geen 200 m meer stappen) bij een 55-jarige patiënt

                               

Iliacale trombose L en iliacale stenose R (laattijdige opacificatie L) --> Herkanalisering en stenting


Casus 2. Gangreen van de rechter tenen en pijn aan de rechter voet in rust bij een 72-jarige patiënt die te zwak is om een algemene narcose te ondergaan  

    

Trombose van de 2 arteries van de kuit --> Herkanalisering onder lokale verdoving met genezing van de gangreen en wegvallen van de pijn aan de voet.

Casus 3. Patiënte die reeds iliacale stents kreeg, vertoont sedert enkele uren een plotse pijn in rust ter hoogte van de onderste ledematen en meer uitgesproken links, met onmogelijkheid om te stappen

               

Trombose gevisualiseerd bij de arteriografie van de twee iliacale arteries die voorheen gestent werden.

 

Realisatie van een fibrinolyse, via een eenvoudige punctie, die de ganse klonter verwijdert en onregelmatigheden die verantwoordelijk zijn voor de trombose. Beslissing om open stents te plaatsen.

    
                                                                              
--> Open stent                           Bedekte stent in het zieke bloedvat

NB: Bijzonder gebruik van bedekte stents: aneurysma, perforatie, dissectie, recifief intra stent, …

         

              Na plaatsing van de bedekte stents       

--> Andere technologische evoluties: ballonnen en stents die geïmpregneerd zijn met bepaalde geneesmiddelen om recidief van de ziekte te verminderen, enz.

--> Elke innovatie wordt ingeschat en opgevolgd…

-->In bepaalde gevallen zijn de endovasculaire technieken niet geschikt of onuitvoerbaar. Er wordt u dan een oplossing voorgesteld via conventionele heelkunde. Het gaat om een endareriëctomie of overbrugging.

1. Endarteriëctomie: het gaat erom de zieke inhoud van de slagader te ledigen om zijn initiële permeabiliteit te herstellen, de meest frekwent gebruikte zone voor dit type van ingreep is de arteria femoralis in de liesplooi.


 
De sluiting kan gebeuren via een eenvoudige hechting of zoals hier met behulp van een klein uitbreidingsstuk.

2. Overbrugging: we gebruiken een synthetische leiding of een ader die bij de patiënt zelf weggenomen werd om de getromboseerde zone te bypassen.

--->    

                                       
Postoperatieve periode

De endovasculaire technieken vereisen over het algemeen een verblijf van maximum één nacht in de kliniek. De ingrepen in de conventionele heelkunde vereisen een verblijf met gevarieerde duur in functie van de uitgevoerde ingreep en de toestand van de patiënt. De patiënt kan dan naar huis terugkeren of in revalidatie gaan indien de context dit vraagt (specifieke gevallen).
 
Na de ingreep wordt de patiënt op lange termijn opgevolgd want dit type van ziekte is helaas levenslang aanwezig en kan terugkomen op de behandelde plaats of op andere lokalisaties.